Dag 3 - 29 mei - Srinagar - de oude stad

Met een Triksja, een driewieltaxi gaan we kriskras door het drukke verkeer naar de oude stad om de Jama Masjid moskee te bekijken.

Je moet een kleine toegangsprijs betalen, ook voor de foto- en filmcamera, maar het is zeker de moeite waard.

Ik zie een mooi dik boek liggen in een stoffige kast en vraag een vrouw die haar gebed heeft gedaan of dit de koran is. Voor de duidelijkheid welk boek ik bedoel leg ik er de vinger op. Dat had ik beter niet kunnen doen, zo maakt ze mij duidelijk, zonder dat ik een woord versta van wat ze allemaal zegt. Dat is heilschennis van de ergste soort. Mijn "sorry, sorry maakt ook weinig indruk, maar ik heb mijn lesje geleerd, afblijven met de fikken.

              In gebed in de richting van Mekka

Deze duiven luisteren aandachtig

naar wat de plaatselijke mollah te vertellen heeft.

De Kashmiri zijn voornamelijk moslims, maar minder fundamentalistisch dan de Kashmiri in Pakistan en een gebed wordt ook wel eens overgeslagen. Velen zijn aanhangers van het soefisme met een traditie van verdraagzaamheid. Zie voor Soefisme http://www.spiridoc.nl/soefibeweging.htm

Toen we in 2000 door het Pakistaanse deel van Kashmir reisden zagen we daar vrijwel geen vrouwen op straat, zelfs niet gesluierd. Hier is de situatie heel anders, ook de vrouwen lachen vriendelijk en willen wel een praatje maken. Slechts een enkeling is volledig gesluierd. Bij de moskee ontmoeten we er één die goed Engels spreekt, graag een praatje maakt en ook welt op de foto wil.

Overigens heeft het grootste deel van de Hindoes het gebied in de loop de jaren verlaten, je kunt beter zeggen is verjaagd. De moslims zitten daar niet mee, de meesten moeten weinig van de Indiërs, lees Hindoes, hebben, zo horen we van verschillende kanten. De hindoenationalisten wilden Kashmir tot een hindoestaat omvormen, iets dat met extreem veel geweld gepaard ging tegen moslims.

                                                                         Take a picture

In de oude stad met deze oude auto en met grote gaten in de weg.

De oude stad is de uitgelezen plaats om het cachet van Centraal-Azië op te snuiven. Hoewel we nog vrijwel niets gezien hebben van India hebben we het idee dat we in Samarkand, Khiva, Buchara of in Kashgar zouden kunnen zijn. Kleine winkeltjes met kruiden, stoffen, koperwaren en zo hier en daar een kleine moskee. De straatjes stralen een heel eigen karakter uit: huizen van baksteen en hout met twee of drie verdiepingen, ramen met gotische spitsbogen, gebeeldhouwde balustrades en ronde, vierkante of achthoekige balkons aan de voorgevel. De meeste woningen zijn jammer genoeg erg vervallen, op sterven na dood zou je kunnen zeggen. Vast geen pretje om hier te wonen, wel om als toerist door te slenteren.

Over sterven en dood gesproken. We zien een begrafenisstoet door de straatjes lopen met voorop de kist op de schouders van een paar sterke mannen, vrouwen zijn er niet bij. We volgen de stoet op gepaste afstand en komen aan de rand van de oude stad bij groot kerkhof, waar de koeien over de zerken lopen en vlaaien deponeren.


De meeste graven zijn nauwelijks te zien door het hoge onkruid. Een man vraagt of we de begraafplaats van de martelaren, gevallenen in de strijd om Kashmir, al gezien hebben. Dat hebben we niet en zo gaan we in zijn auto naar een klein, keurig omheind kerkhof. Op een boog boven de ingang staat de naam: Martelaarskerkhof van Kashmir. Door groen omsloten grafstenen met stevige, metalen vaandels vormen de laatste rustplaats voor degenen die in de strijd zijn gevallen.

De meeste grafstenen hebben een opschrift in het Urdu. Er liggen hier ongeveer vierhonderd graven en in heel Kashmir zijn er vergelijkbare begraafplaatsen. Geschat wordt dat het conflict in de loop der jaren aan zo’n honderdduizend mensen het leven heeft gekost.

We lopen over het gras om de opschriften beter te bekijken, maar worden er op gewezen dat dit een ernstige overtreding is, Weer wat geleerd. Gelukkig begaat onze begeleider, die beter zou moeten weten, later dezelfde fout.